Blog: wet DBA en de rol van de CFO

De wet DBA houdt de gemoederen op dit moment behoorlijk bezig. Diverse communicatiekanalen geven uitleg over de wijzigingen in de handhaving van de wet DBA en de opvolger daarvan, de wet Verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden (wet VBAR). Hierbij gaat het vooral over de impact voor de opdrachtgever, opdrachtnemer en mogelijke tussenpartijen. Maar hoe gaat u hiermee om als CFO in een organisatie?

Ik neem u hierin mee aan de hand van vier thema’s:

Naleving van wet- en regelgeving
Strategisch personeelsplan
Prijskaartje van loondienst versus zelfstandig ondernemer (zzp’er)
Financiële processen

Naleving van wet- en regelgeving

Compliance (naleving van wet- en regelgeving) is vaak samen met risicomanagement onderdeel van de portefeuille van de CFO. Sinds de invoering van de NV NOCLAR geldt dit in nog strengere mate voor een CFO die ook de titel registeraccountant (RA) draagt. Kijkt u in de praktijk hoe de naleving van wet- en regelgeving is geborgd in uw organisatie? Zitten hier risico’s aan, dan is de kans op en omvang van deze risico’s in te schatten en zijn beheersingsmaatregelen in gang te zetten. Mogelijk zijn zelfs financiële voorzieningen te treffen.
Uit ervaring weet ik dat dit niet altijd duidelijk is bij uw collega’s. Bent u hier helder over en hoe reageren zij hierop? Kunt u samen komen tot passende interne beheersing op de aanwezige risico’s? In hoeverre zet dit aan tot herijking van beleid?

Strategisch personeelsplan

De aanpak van schijnzelfstandigheid is vooral gericht op probleemgevallen met een hoog risicoprofiel, zoals gedwongen zelfstandigheid, onderbetaling, evidente schijnzelfstandigen en arbeidsmigratieconstructies. Dit sluit niet uit dat er breder gekeken gaat worden. Daarmee zet de overheid via de Belastingdienst een beweging in naar minder zelfstandigen en meer medewerkers in loondienst. Dit kan heel veel vragen oproepen over het opmaken of herijken van een meerjarig strategisch personeelsplan. Vragen die allemaal gaan over het samenbrengen van de huidige en gewenste situatie in een concreet plan van aanpak voor de komende jaren, bijvoorbeeld:

Hoe verhoudt de impact van de nieuwe regelgeving zich tot het businessmodel van uw organisatie?
Vormen zelfstandigen voor uw organisatie op dit moment de gewenste flexibele schil? Wat als dit verandert?
Wat als u niet kunt voldoen aan de fiscale criteria waardoor in feite de inzet van zelfstandigen als loondienst wordt beschouwd?
Wat betekent deze ontwikkeling voor de flexibiliteit en toekomstig gewenste samenstelling van uw personeelsbestand?
Hebt u op dit moment al inzicht in de meerjarig verwachte ontwikkeling van uw personeelsbestand?

Vaak ligt het opstellen van een meerjarig strategisch personeelsplan in eerste instantie bij de HR-manager. Voor goede en zorgvuldige besluitvorming vraagt dit echter wel een financiële doorrekening en meerjarenprognose. Vanuit uw financiële rol is het belangrijk hier tijdig aandacht voor te vragen en hierbij betrokken te zijn. Kunt u deze aandacht en rol krijgen? Is er op bestuurlijk niveau aandacht voor dit thema?

Prijskaartje van loondienst versus zelfstandig ondernemer (zzp’er)

Het algemene geluid is dat loondienst goedkoper is dan inhuur van een zzp’er. Maar is dat echt zo? Houd u bij de analyse van het prijskaartje van loondienst versus zzp onder meer rekening met de volgende aspecten:

Ziekte: bij loondienst draagt de werkgever de kosten in geval van ziekte. Ook na uitdiensttreding als een medewerker ziek uit dienst gaat, soms wel tot 10 jaar na uitdiensttreding. Een zzp’er draagt zelf het risico van ziekte.
Vakantie en verlof: bij loondienst draagt de werkgever de kosten. Afhankelijk van de CAO-afspraken kunnen er bijzonder-verlofregelingen zijn, waarbij de werkgever bij afwezigheid van een medewerker gedurende een zekere periode loon doorbetaalt. Dit geldt niet voor een zzp’er, betaald wordt voor gewerkte uren.
Werkgeverslasten: de werkgever draagt de pensioen- en sociale lasten van de werknemer. Bij tijdelijke dienstverbanden vallen deze lasten hoger uit dan bij een vast dienstverband. Een zzp’er is zelf verantwoordelijk voor afdracht van loonheffing en organisatie van zijn pensioen.
Transitieregelingen: een werkgever betaalt bij uitdiensttreding van personeel bij zowel vast als tijdelijk dienstverband een transitievergoeding. Dit is niet van toepassing bij een zzp’er.
Deskundigheid en ervaring versus tariefstelling: vaak wordt het uurtarief van een zzp’er vergeleken met een uurtarief van een medewerker in loondienst. Maar zijn deze wel vergelijkbaar? Hoe zit het met de productiviteit en intrinsieke betrokkenheid bij de organisatie van beiden? Wat is de (financiële) impact op de organisatie als u die mede in ogenschouw neemt?

Als CFO heeft u een belangrijke rol bij de analyse van de effectiviteit van de uitgaven in samenhang met de begrote en geplande doelen van de organisatie. Deze rol komt tot uiting in de interne planning & control cyclus (PDCA). Voor (financiële) inzichten op de korte en langere termijn is zorgvuldige analyse van financiële gevolgen van inhoudelijke wijzigingen in het personeelsbestand van groot belang. Van daaruit kunt u helder krijgen wat de mogelijke impact is op (bij)sturing van de organisatie. Biedt uw huidige planning & control cyclus voldoende basis om deze analyses uit te voeren?

Financiële processen

Grootschalige wijziging en omzetting van zzp’ers naar loondienst heeft forse impact op uw administratieve processen, waaronder ook afsluitingsprocessen. Als CFO is het belangrijk dat u aandacht heeft voor tijdige verwerking bij HR/salarisadministratie, juiste afgrenzing van zzp’ers (ontvangen facturen) en de impact op balansposten (personele voorzieningen/reserveringen, crediteuren, nog te betalen bedragen) en op het opmaken van prognoses gedurende een jaar. Ook vraagt het alertheid bij het opmaken van de (meerjaren) begroting, want informatie uit het verleden is niet zomaar door te trekken naar de toekomst. Kan uw financiële afdeling dit oppakken samen met HR/salarisadministratie? Wat voor interventie vraagt dit vanuit uw rol als CFO?

Welke impact herkent u?

Al met al gaat de ontwikkeling op het gebied van de wet DBA niet alleen over de discussie loondienst of zelfstandig ondernemer (zzp’er). De impact is breder en daarbij heeft u als CFO een rol. Mogelijk ziet u door wat ik hiervoor beschreef nog meer impact in uw rol en in uw organisatie. Laat het me gerust weten! Ik ben altijd benieuwd naar aanvullende inzichten.

Vraagt u zich na het lezen van deze blog af ‘Hoe dan?’, bel me gerust. Als ervaren CFO en coach van andere CFO’s help ik u graag verder op pragmatische wijze.

Rebecca Hendriksen-Stokman, partner CFO Capabel

rebecca.hendriksen@cfocapabel.nl

06 30097892