Besluiten nemen waarbij emotie nogal eens de overhand heeft en niet elke aandeelhouder even goed geïnformeerd is. Flinke hoofdbrekens rondom de bedrijfsopvolging. De dynamiek binnen familiebedrijven zorgt aan de ene kant voor stabiliteit, verbondenheid en continuïteit, maar aan de andere kant voor grote uitdagingen. CFO Capabel ging in gesprek met samenwerkingspartner Ben van Moerkerk, directeur van het Gelders Familiebedrijven Gilde over wat deze bedrijven zo bijzonder maakt. En welke uitdagingen typerend zijn voor familiebedrijven.

Wat maakt familiebedrijven zo bijzonder?

“Net als andere bedrijven, zijn familiebedrijven er in vele soorten en maten. Wat ze gemeen hebben, is hun bijzondere dynamiek: de familie, het eigendom en het personeel van het bedrijf hebben een grote overlap. Dit is zowel een kracht als een valkuil voor het bedrijf. Een kracht omdat het voor stabiliteit en verbondenheid zorgt, een valkuil omdat er vaak barrières ontstaan om de buitenwereld naar binnen te halen. Want behalve als eigenaar, zijn familieleden ook vaak betrokken als directeur of medewerker. Daardoor vindt besluitvorming veelal achter gesloten deuren plaats, binnen de kleine groep van de familie. De communicatie verloopt snel en informeel, maar daardoor ook vaak ongestructureerd.”

“Familiebedrijven zijn over het algemeen minder gericht op kortetermijnwinst, en gemiddeld genomen is hun solvabiliteit hoger dan die van andere bedrijven. Daardoor kunnen veel familiebedrijven het bij tegenwind vaak wat langer volhouden dan andere bedrijven.”

Welke uitdagingen zijn typerend voor familiebedrijven?

Besluitvorming

“Een thema dat binnen familiebedrijven nogal eens voor hoofdbrekens zorgt, is besluitvorming. Om gestructureerd en weloverwogen besluiten te nemen, is het nodig om de ratio de overhand te laten hebben. En juist bij familiebedrijven speelt de emotie vaak een te grote rol in de besluitvorming. Of ze kijken naar hun accountant voor de strategische beslissingen. Dit leidt vaak tot een gebrek aan serieuze planning of zelfs een afkeer van het formeel vastleggen van besluiten.”

Zeggenschap

“Ook de verdeling van de aandelen kan een struikelblok vormen bij het nemen van besluiten. Met meerdere generaties binnen het bedrijf en soms ook externe aandeelhouders, is het zeggenschap vaak behoorlijk versnipperd. Daarbij is niet elke aandeelhouder even actief en betrokken bij het bedrijf. Deze informatie-asymmetrie maakt goede besluitvorming lastig. Als de directie bijvoorbeeld nieuwe activiteiten wil opzetten in het buitenland, is dat voor anderen lastiger te begrijpen en te verkroppen. Of er is sprake van tegengestelde belangen. Probeer daar dan maar eens samen uit te komen. Wat helpt is om een klankbord naast de organisatie te zetten die het management kan adviseren over de thema’s die de komende 3 tot 5 jaar relevant zijn. Dit kan bijvoorbeeld in de vorm van een Trusted Advisor of een RvA.“

Bedrijfsopvolging

“Een ander thema waarover een klankbord kan adviseren is bedrijfsopvolging, ook vaak een delicate kwestie binnen familiebedrijven. Wie gaat het bedrijf overnemen, één of meerdere familieleden? Wie krijgt welke functie? Een belangrijk aspect van bedrijfsopvolging is het loslaten van het bedrijf door de huidige directie. Met name de generaties die aan de wieg van de onderneming hebben gestaan, vinden het vaak lastig om het bedrijf volledig toe te vertrouwen aan de volgende generatie. In een aantal gevallen leidt dit ertoe dat een voormalig CEO deelneemt in de Raad van Commissarissen. Of zich gevraagd, maar vooral ook ongevraagd, met het beleid van de onderneming blijft bemoeien. In deze situaties moet gezocht worden naar een gezonde balans tussen betrokkenheid enerzijds en afstand anderzijds.”

Governance

“Governance in familiebedrijven is ingewikkelder dan in andere bedrijven. Om te beginnen kennen familiebedrijven over het algemeen veel partijen: de directie, het MT, aandeelhouders en soms een Raad van Commissarissen, Raad van Advies, Bestuur van een STAK, etc. Daarnaast vormt de familie ook een partij. Maar wel een die op een hele andere wijze functioneert dan de andere partijen, namelijk op basis van emotie en gelijkwaardigheid. Een duidelijke en passende verdeling van de bevoegdheden is dan van groot belang om het bedrijf beheersbaar te houden.”

Wat wil je familiebedrijven meegeven?

“Denk na over hoe je als familiebedrijf de buitenwereld meer naar binnen kunt halen, bijvoorbeeld in de vorm van een Trusted Advisor of een Raad van Advies. En sta open voor de inzichten, mogelijkheden en kansen die dat biedt.”

Hoe is het Gelders Familiebedrijven Gilde ontstaan?

“Zowel in mijn bancaire loopbaan als in mijn werk als onafhankelijk consultant, zag ik vele familiebedrijven worstelen met dezelfde uitdagingen. Daardoor ontstond het idee om een platform te creëren voor familiebedrijven, waar ze elkaar kunnen ontmoeten en inspireren, informatie en ervaring kunnen uitwisselen en van elkaar kunnen leren. Waar ze specifieke kennis kunnen opdoen. En waar ze steun en belangenbehartiging vinden indien nodig. Het Gelders Familiebedrijven Gilde (GFG) is opgericht als stichting met vijf bestuursleden.”

“Samen met onze vijf kennispartners organiseren we uit naam van het GFG netwerkbijeenkomsten, rondetafelsessies, webinars en themasessies voor familiebedrijven in en om Gelderland.”

Wat is jullie relatie met CFO Capabel en CEO Capabel?

“CFO Capabel / CEO Capabel is een belangrijke kennispartner voor het GFG op de thema’s Finance en HRM. Zij maken familiebedrijven bewust van de noodzaak om de buitenwereld naar binnen te halen, en mee te gaan met de marktontwikkelingen. En ze kijken wat daarvoor de beste oplossing is, bijvoorbeeld het installeren van een RvA of RvC. Ook kunnen ze een rol spelen bij tijdelijke capaciteitsproblemen, door een parttime CFO of CEO in te zetten.” Ben van Moerkerk is één van de initiatiefnemers van het Gelders Familiebedrijven Gilde. In zijn loopbaan vervulde hij diverse bancaire posities, van management en directie tot adviesfuncties. In 2010 begon hij voor zichzelf als onafhankelijk consultant. In die rol houdt hij zich bezig met het begeleiden van starters en investeerders. Daarnaast is hij als commissaris betrokken bij het toezicht op woningcorporaties, culturele instellingen en bedrijven.

Andere blogberichten

 

Buitenlandse vestigingen aansturen: “Vertrouwen is goed, controle is beter”

Een buitenlandse vestiging opzetten gebeurt vaak door een paar mensen met veel energie en motivatie om er iets van te…

Verder lezen

Negen tips voor een effectief debiteurenbeheer

Voor ondernemingen die op rekening verkopen, is een effectief debiteurenbeheer van groot belang. Dit is namelijk een belangrijke pijler van…

Verder lezen

Meld u aan voor de e-mail nieuwsbrief